Μία από τις πιο επαναστατικές εφευρέσεις στην ιστορία είναι ο τροχός, ο οποίος μεταμόρφωσε την μεταφορά και την αγγειοπλαστική. Η χρήση του χρονολογείται περίπου 6.000 χρόνια πριν, ωστόσο η ακριβής προέλευσή του παραμένει αβέβαιη. Αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι τροχοί και τροχοφόρα οχήματα υπήρχαν άφθονα κατά την Εποχή του Χαλκού (5.000-3.000 π.Χ.) στην Ευρώπη, την Ασία και τη βορειοανατολική Αφρική, με παραδείγματα όπως τοιχογραφίες αρμάτων και παιχνίδια. Παρά την γρήγορη υιοθέτηση του τροχού, η τοποθεσία και ο χρόνος της εφεύρεσής του παραμένουν θολά, και είναι πιθανό να έχει εφευρεθεί ανεξάρτητα από διαφορετικούς πολιτισμούς.
Υπάρχουν τρεις κυριότερες θεωρίες για την προέλευση του τροχού. Η πρώτη τοποθετεί την εμφάνισή του στη Μεσοποταμία γύρω στο 4000 π.Χ., η δεύτερη στις ακτές της βόρειας Τουρκίας γύρω στο 3800 π.Χ., και η τρίτη στα Καρπάθια Όρη, μεταξύ 4000 και 3500 π.Χ. Αυτή η τρίτη θεωρία διατυπώθηκε το 2016 από τον Ρίτσαρντ Μπούλιετ, ιστορικό και επίτιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Κολούμπια, ο οποίος υποστήριξε ότι τα τροχοφόρα βαγόνια διευκόλυναν την εξόρυξη χαλκού.
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Royal Society Open Science από τον Μπούλιετ και δύο μηχανικούς εξετάζει την εξέλιξη του τροχού. Σύμφωνα με την έρευνα, απαιτήθηκαν τρία σημαντικά στάδια προτού φτάσουμε στον τροχό με άξονα. Αρχικά, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν κυλινδρικούς πασσάλους για τη μετακίνηση βαρέων φορτίων, οι οποίοι έπρεπε να μεταφέρονται συνεχώς από το πίσω μέρος στο μπροστινό του φορτίου. Η πρώτη καινοτομία ήταν τα βαγόνια μεταφοράς με εσοχές για την τοποθέτηση των πασσάλων, που αποσπούσαν αυτή την ανάγκη. Στη συνέχεια, οι τροχοί που περιστρέφονταν με τον άξονα αύξησαν την απόσταση του βαγουσιού από το έδαφος, διευκολύνοντας τη διέλευση πάνω από εμπόδια. Τέλος, η τρίτη καινοτομία, που εμφανίστηκε περίπου 500 χρόνια μετά, ήταν η ανάπτυξη τροχών που κινούνταν ανεξάρτητα από τον άξονα, κάνοντάς τους πιο ευέλικτους.
Παρόλο που η θεωρία δεν μπορεί να επαληθευτεί πέρα από πάσης αμφιβολίας, η υπολογιστική ανάλυση υποδεικνύει ότι οι καινοτομίες στην ανάπτυξη του τροχού βελτίωσαν την ενεργειακή αποδοτικότητα στη μεταφορά φορτίων. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η εξέλιξη του τροχού συνεχίζεται και μετά την Εποχή του Χαλκού, όπως φαίνεται με την εφεύρεση του ρουλεμάν το 1869, που συνέβαλε σε σημαντικές εξελίξεις η αυτοκίνηση και τη βιομηχανία.
Πηγή: tanea.gr
