Πριν από 87 χρόνια, τον Σεπτέμβριο του 1937, απεβίωσε μια σπουδαία πνευματική προσωπικότητα του ελληνικού πολιτισμού και των γραμμάτων του 20ού αιώνα: ο Ιωάννης Συκουτρής. Ο σημαντικός κλασικός φιλόλογος και δάσκαλος έδωσε τέλος στη ζωή του σε ηλικία 36 ετών, αφήνοντας πίσω του μια εξαιρετική κληρονομιά στον τομέα της Φιλολογίας και των Ελληνικών Γραμμάτων.
Η διάλεξή μου για τον Συκουτρή, που πραγματοποιήθηκε 50 χρόνια μετά τον θάνατό του, στο πλαίσιο της «Εταιρείας Σπουδών» της Σχολής Μωραΐτη, ήταν αφιερωμένη στη σημασία και την προσφορά του στην ελληνική πνευματική ζωή. Τα χρόνια που είχαμε βιώσει στην Ελλάδα, πριν και μετά από τον Εμφύλιο, καθόρισαν την ανάγκη μας για δασκάλους όπως ο Συκουτρής, που με τις γραπτές του παρακαταθήκες μας βοήθησαν να μπούμε στον κόσμο της γνώσης.
Ειδικά για μας, που προερχόμασταν από μια μίζερη επαρχία και βιώναμε τις συνέπειες του πολέμου, ο Συκουτρής είχε χαρακτηριστεί ως ένα σωσίβιο ζωής και γνώσης. Ο δάσκαλος, όπως αναγνωρίσαμε αργότερα, ήταν αυτός που απουσίαζε και μας εμπνευσμένα έδινε την επιθυμία να ανακαλύψουμε τη βαθύτερη σημασία των γραμμάτων. Η δηλωμένη αντίληψη ότι ο φιλόλογος είναι εκείνος που διαβάζει νοήματα και όχι μόνο γράμματα, αποτυπώνει τη σημασία και το έργο του Συκουτρή.
Η προσέγγιση του Συκουτρή στις πηγές της ελληνικής γραμματείας ήταν ενιαία, χωρίς διακρίσεις ανάμεσα στις διαφορετικές περιόδους και σχολές σκέψης. Ήταν επίσης αξιόλογα αυτός που σύγκλισε την ελληνική και χριστιανική σκέψη, αποφεύγοντας τις παγίδες των ιδεολογικών στερεοτύπων. Ήταν η ενσωμάτωσή του σε μια διαχρονική αναζήτηση που τον κατέστησε σπουδαίο δάσκαλο για πολλούς φιλολόγους στη σύγχρονη εποχή.
Η αφοσίωση του Συκουτρή στη γνώση και η παθιασμένη σχέση του με το αντικείμενο του διαπνέουν κάθε γραπτό του. Η εμβάθυνση στη γραφή του και η σχέση του με τα κείμενα, είτε πρόκειται για τον “Δωδεκάλογο του Γύφτου” είτε για τα έργα του Πλούταρχου ή του Νίτσε, δείχνουν την αφοσίωσή του στην ενότητα του ανθρώπινου γνωστικού και πολιτιστικού πεδίου.
Αυτό το πάθος και η μανία του να ανακαλύψει το έτερον πλουτίζουν την απουσία του, καθιστώντας τον έναν μοναδικό δάσκαλο, κυρίως για εκείνους που προσπαθούσαν να επανέλθουν στη γνώση μέσα από τα αναρίθμητα εμπόδια της εποχής τους. Καθώς διαβάζουμε τα έργα του, πιθανότατα ανακαλύπτουμε την καλλιέργεια και την ευρύτητα της σκέψης του, στοιχεία που άφησαν το σημάδι τους στην ελληνική διάδοση της γνώσης.
Πηγή: tanea.gr
