Η επιστολή του Ζαν-Πολ Σαρτρ στην Σουηδική Ακαδημία, στην οποία ανακοίνωσε ότι θα απέρριπτε το βραβείο Νόμπελ, έφτασε αφότου η επιτροπή είχε ήδη επιλέξει τον Γάλλο υπαρξιστή ως νικητή. Ο Σαρτρ ανακηρύχθηκε Νομπελίστας το 1964, και η Ακαδημία επαίνεσε το έργο του για την πλούσια ιδεολογία του και την επίδραση του στην εποχή του.
Ο Σαρτρ, περιγράφοντας τη στάση του για την άρνηση του Νόμπελ, δήλωσε ότι θεωρούσε πως οι συγγραφείς πρέπει να εκφράζονται μόνο μέσω του γραπτού λόγου και όχι με βραβεία που αναγκάζουν τους αναγνώστες σε απρόσμενες πιέσεις. «Όλες οι τιμές που μπορεί να λάβει εκθέτουν τους αναγνώστες του σε μια πίεση που δεν θεωρώ επιθυμητή», είπε συγκεκριμένα.
«Ο λόγος που ο Σαρτρ αρνήθηκε το Νόμπελ ήταν ευθυγραμμισμένος με την άρνηση του να ενταχθεί σε θεσμούς όπως η Λεγεώνα της Τιμής», παρατήρησε η Ούρσουλα Κ. Λε Γκεν. Ο Σαρτρ διατήρησε τη θέση του ότι οι συγγραφείς δεν πρέπει να μετατραπούν σε θεσμούς, ανεξαρτήτως των περιστάσεων που τους περιβάλλουν, και η στάση του αυτή συνδυάζει το πνεύμα της εναντίωσής του στους θεσμούς με την πολιτική του δράση, καθώς συμμετείχε σε εξεγέρσεις και διαδηλώσεις.
Στο ντοκιμαντέρ «Sartre by Himself» από το 1976, ο Σαρτρ ανέφερε ότι η βράβευσή του από την Ακαδημία ήταν «τερατώδης» και αποτέλεσμα της επιθυμίας του αστικού κατεστημένου να καλύψει τα «λάθη του παρελθόντος» του. Μάλιστα, η δήλωσή του για την απόρριψη του βραβείου αποκαλύπτει την πολιτική του στάση και την ανατρεπτική του φύση.
Η άρνηση του Σαρτρ δεν ήταν μια αυθόρμητη πράξη, αλλά μια συνειδητή επιλογή που συνόδευε τη σύλληψή του για πολιτική ανυπακοή κατά τη διάρκεια των εξεγέρσεων του Μάη του 1968. Ο Γάλλος φιλόσοφος ήταν ο μόνος συγγραφέας που απέρριψε το Νόμπελ εκούσια, σε αντίθεση με άλλους επώνυμους συγγραφείς που αντέτειναν μόνο υπό πίεση, όπως ο Μπόρις Πάστερνακ.
Πηγή: tanea.gr
