Συμπληρώνονται αυτές τις ημέρες 51 χρόνια από την έναρξη της ελληνοτουρκικής διαμάχης για το Αιγαίο, η οποία ξεκίνησε ως αντίδραση της Τουρκίας σε αναγγελία του τότε δικτατορικού καθεστώτος σχετικά με έρευνες για υδρογονάνθρακες. Αυτή η διένεξη προχώρησε σε μια ολοκληρωτική αμφισβήτηση του κατεστημένου status quo και προκάλεσε έντονες εντάσεις.
Επιπλέον, έρχεται και η επέτειος από την κύρωση από την Ελληνική Βουλή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, που δίνει κάθε κράτος το δικαίωμα να καθορίσει το εύρος της χωρικής του θάλασσας, το οποίο δεν υπερβαίνει τα 12 ναυτικά μίλια. Ωστόσο, τα ελληνικά χωρικά ύδατα παραμένουν στα 6 μίλια, ενώ οι υδρογονάνθρακες που βρίσκονται στον βυθό παραμένουν ανεκμετάλλευτοι.
Σύμφωνα με τον νόμο 2321/95, η Ελλάδα διατηρεί το δικαίωμα να επεκτείνει σε οποιαδήποτε στιγμή το εύρος της χωρικής της θάλασσας μέχρι 12 ν.μ. Παρόλα αυτά, πολιτικές ηγεσίες από έξι διαφορετικά κόμματα δεν έχουν ενεργοποιήσει αυτό το δικαίωμα, το οποίο, αν και αναφαίρετο, παραμένει ανενεργό.
Η μη επίκληση αυτού του δικαιώματος περιορίζει ουσιαστικά την εθνική κυριαρχία της Ελλάδας και καθιστά αδύνατη τη χάραξη ορίων για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ. Αυτό προσωποποιεί τη στασιμότητα που παρατηρείται στην περιοχή και περιορίζει την εκμετάλλευση των θαλάσσιων πόρων.
Η καθυστέρηση στην ρύθμιση των θαλάσσιων ζωνών καθιστά και τις διαπραγματεύσεις ολοένα και πιο δύσκολες. Με την πάροδο του χρόνου, οι τουρκικές διεκδικήσεις εντείνονται, ενώ η ελληνική κοινή γνώμη αρχίζει να θεωρεί οποιαδήποτε λιγότερη εγγύηση στην κατοχύρωση του Αιγαίου ως εσχάτη προδοσία. Ο δημόσιος διάλογος γύρω από τα 12 μίλια έχει γίνει όλο και πιο φορτισμένος.
Η Ελλάδα έχει ήδη επιδιώξει ειρηνικές λύσεις σε δύο περιπτώσεις, αλλά και οι δύο αποδείχθηκαν ανεπιτυχείς, με την Τουρκία να υποχωρεί στην πρώτη περίπτωση και την Ελλάδα να μην αξιοποιεί τη δεύτερη. Έκτοτε, έχουν υπάρξει πολλές στιγμές έντασης, ωστόσο καμία ευκαιρία δεν έχει ανοίξει έναν δρόμο προς την επίλυση.
Η απουσία εμπιστοσύνης στην ικανότητα των ελληνικών διαπραγματεύσεων είναι προφανής, με πολλούς να πιστεύουν ότι δεν υπάρχει δυνατότητα ευνοϊκής έκβασης. Υπάρχει μια αξία προτίμησης για τη διατήρηση ενός δικαιώματος όπως το εύρος των 12 μιλίων, αντιτιθέμενη στη πραγματική εθνική κυριαρχία που έχει περιοριστεί.
Ένας παλαιός διπλωμάτης με μεγάλη πείρα στην ελληνοτουρκική υπόθεση είχε πει ότι η διένεξή μας μπορεί να λυθεί είτε μέσω οργανωμένης διαπραγμάτευσης είτε μέσω μίας άτακτης διαδικασίας μετά από κρίση. Επέμεινε ότι πρέπει να επιδιώξουμε το πρώτο, αλλά αυτή η προοπτική φαίνεται μάλλον δύσκολη.
Πηγή: tanea.gr
